TAŞRANIN DA TAŞRASI

"Belki şehre bir film gelir

Bir güzel orman olur yazılarda"

Dün Konya'da tanışıp dost olduğum Büşra ile Taksim'de çay ocağında oturup dertleşirken konuştuklarımızdan aklıma düştü taşralı olmak. Büşra Sinopludur, ben Konyalı. İkimizde taşrayız anlayacağınız. Ve benim etrafımda herkes taşralıdır. Yıllarca taşrada yaşamış insanların şehirli arkadaşları pek olmaz. Bizler eğitimimizi tamamlayıp böyle büyük şehirlere göç ettiğimizde yüzümüze vurulmasa da bir yanıyla hep içten içe hissettirilir taşralık. Aynı kitapları okumuşsunuzdur, aynı filmleri izlemişsinizdir, belki siz daha iyi bir üniversite eğitimi almışsınızdır ama bunları yaptığınız coğrafya sizi onlardan ayrı konumlandırır. Peki nedir bu taşra?

Kutsal kurum TDK der ki: Taşra, Bir ülkenin başkenti veya en önemli şehirleri dışındaki yerlerin hepsi, dışarlık'tır. Hımm, o zaman Türkiye'de İstanbul, Ankara ve İzmir'in dışında kalan bütün şehirler taşra kabul ediliyor. Peki benim taşram nedir? Belki de inzivadır. Kolay yaşanılan tabiri caizse düz bir hayattır. Şehrin bir ucundan bir ucuna gitmek yarım saatinizi almaz taşrada. Hadi Konya gibi yüz ölçümü büyük bir şehirde, bu bir saat olur ama daha fazlası yoktur. Hal böyle olunca hayat olabildiğine kolaylaşır. Sen şehri tanırsın şehir de seni. Yeni açılan yerlerden reklamsız haberin olur, ayağını hiç basmadığın mekanların ismini bile bilirsin. Çünkü yavaş akan bir zaman vardır ve sen o zamanda şehri seyretmek zorunda kalırsın. Şehir senin içine işler. İlişkiler daha basittir. Şehir merkezinde dolaşırken gördüğün insan yüzleri tanıdık gelir. Herkes bir şekilde birbirini tanır. Evet misal Konya'da edebiyatla, sanatla, politikayla ilgilenen insanlar farklı görüşlerde olsalar bile birbirleri hakkında fikir sahibidirler. Şehrin sokaklarında dolaşırken yeni açılan bir dükkanı fark ettiğin gibi fark edersin insanları ve değişimlerini. Çünkü bir avuç insanızdır, karmaşa yoktur. Filanca dükkanın yanındaki dükkan diye yer tarifi verir gibi kişileri tarif ederiz; falancanın arkadaşı falancayla aynı sınıfta gibi.

İnsanlar neden birbirini tanır bu yerlerde? Bir diğer sebebi de az etkinlik çok katılım olmasıdır. Entelektüel insanlar yılda birkaç kez yapılan bu tür etkinliklerde boy gösterir. Sonra, yazıp çizen topluluklar vardır bir şekilde insan benzerini buluverir ve birbirinden haberdar olur. Hepimiz bir su çatlağı ararız zira. Biriktirdiğimiz şeyleri akıtmak ve akmak isteriz. Kolay yaşamın yanında dışta kalmışlık baş gösterir. Büyük şehirlerdeki o etkinlikleri uzaktan seyrederiz. Belki bir gün buraya da gelir deriz ya da belki biz bir gün orada oluruz.

Taşrada farklı olmak seni marjinal yapar. Okların hedefi olursun. Marjinal olanı kimse içine almak istemez ve bu yalnızlık hissine sürükler insanı. Oysa büyük şehirlerde bu farklılıklar alkışlanır. Ama onlar büyükşehirlidir sen taşralı. Aradaki farkı ne oluşturur ve o fark neyle kapanır bilemezsin, çözemezsin.

Sonra alırsın kendini taşınırsın. Çünkü istediğin şeyler taşrada yoktur bilirsin. Büyükşehirde yaşamaya başlarsın. Cahil değilsindir ama seni köyden indim şehre gibi görürler. Taşra samimiyetine salaklık derler. Sen taşı toprağı altın diye gelmemişsindir ki sen sadece işini iyi yapmak için buradasındır. Para kazanmak değildir derdin. Sonra bir bakarsın büyükşehrin de  taşrası vardır. Üstelik taşranın da taşrası vardır. Bu katman katman işlenmiştir. Devlet sosyal devlet anlayışını terk etmiştir. Her şey özel sektörün vicdanına kalmıştır. Sen katmanları aşıp istediğini elde etmeye çalıştıkça yeni katmanlar önüne dizilir.

Sen şehirli olmak istemezsin, sen taşrayı seversin ama şehirli senden korkar ve seni istemez. Onların yerini almandan korkar, onların içine karışmandan korkar. Sen asla onlar gibi olamazsın ve zaten olmak da istemezsin. Taşra samimiyetin ve belki cahilliğin diğer adıdır. Ama şehirli samimiyetsizliği ve cehaletinin yanında taşranın lafı bile edilemez.