Mahluklar ve İnsanlar Hakkında

Mahluklar ve İnsanlar Hakkında

Mahluklar ve İnsanlar Hakkında, (Pro Urodov i Lyudey / Of Freaks and Man) filmi ile Aleksey Balabanov'un başka bir filmini - meşhur Brat / Brother filmini- ararken karşılaştık. Daha ilk bakışta, sepya tonu ve sessiz filmlere özgü ara yazılarla göz alan bu filmi görünce, elbet hollywoodvari bir film yerine, Balabanov'un Mahluklar ve İnsanlar Hakkında neler söyleyip söylemediğine odaklandık ve izlemeye koyulduk. 

Bir film önerisi veya eleştirisi yazınında filmin konusunun anlatılmasını sevmediğimden, hatta film künyelerine iliştirilmiş özetleri bile filmden alacağım hazzı baltalayan spoilerlar olarak gördüğümden bu filmde de olay ya da karakter hakkında bilgiler vermeyeceğim. 

Önemli olan da zaten herhangi bir filmin neyi anlattığı değil, nasıl anlattığıdır kanımca.

Genç sinemacılara ne tavsiyelerde bulursunuz diye sorduklarında Alfred Hitchcock,"Sessiz film çeksinler, çektikleri bir kısa filmi, filmden bir sahneyi, daha önceden çekilmiş bir filmin sahnesini sessiz bir şekilde çekmeye çalışsınlar. O zaman sesin anlatıma ne büyük kolaylıklar kattığını göreceklerdir, yahut yaratıcılıktan ne kadar çok şey kaybettirdiğini." demiş.

Balabanov da bu filminde, yaratıcılıktan ödün vermemeyi tercih ederek filmin sesini kısmayı tercih etmiş. 1998 yapımı bir filmde ne kadar kısılabilirse ses. Tabii burada, bu yüzyılda  bizim sesten kastımız, konuşmalar. Karakterlerin kişilik özelliklerini diyaloglarındaki afilli sözcüklerden değil, bakışlarından, hal ve hareketlerinden anlamak. İlginçtir ki Mahluklar ve İnsanlar Hakkında'nın iki kötü karakteri de filmde en az konuşanlar. Senaryoda en çok lafı olan ise olayların perde arkasını göremeyen, sevdiği kadını ve hatta kızını dahil tam tanımayan bir baba.

İki lafından biri "Seni kurtacağım Liza." olan bir oğlanın, başka hiçbir belirti olmadığı halde kaypak bir oğlan çocuğu olduğunu filmin en başından beri sezebiliyor oluşumuz, sinemanın görsel bir sanat olduğuna dair bir kanıt değil mi sizce de?

Sesi kısmakla da yetinmiyor yönetmenimiz, mahluklar ve insanlar hakkındaki öyküsüne sinemanın kendi öyküsünü de eklemliyor. Fotoğraftan sinematografa doğru bir yolculuk öyküsü. Üstelik itici gücünü, pornografiden alıyor! 

Sinemanın başlangıcı için güçlü bir itici olan pornografiyi ise kendi sahnelerinde kullanmamayı tercih ediyor, yönetmen. İki ayrı sevişme sahnesini ara yazılarla geçiştiriyor. İzlediğimiz erotik sahneler, fotoğrafçı karakterlerimize ait.

Ve ilginçtir ki Balabanov'un filmi çekmesine vesile olan da kendisinin bulduğu eski erotik fotoğraflar oluyor. Bir röportajında söylüyor yönetmenimiz bunu ve ekliyor: "Ben herkesin izleyeceği bir film yaptım, festival filmi değil. Benim filmim sadomazoşizm ile de ilgili değil, ben bir insan hikayesi anlatıyorum."

20. yüzyıl başlarında geçen bir dönem filmi Mahluklar ve İnsanlar ve oldukça iyi yansıtıyor dönemini. Kırbaçlama fetişizmi de döneme ait bir unsur olarak göze çarpıyor. Filmde genç kızımızın batıya yol alma isteği, mahlukların gösteri maymuna çevrilmeleri ve sonunda doğuya ulaşmak istemeleri, pornografinin arz edildiği kadar talep de edildiğinin göstergeleri filmin sosyolojik iletileri olarak okunabilir. İstenirse.