Ev İçi Emek, Ev Erkekliği ve Pos Bıyıkları Var Emekçilerin

Ev İçi Emek, Ev Erkekliği ve Pos Bıyıkları Var Emekçilerin

Hafize ile aldığımız kararlar, çevremiz tarafından hep bir şaşkınlıkla karşılanır; neyse ki bir müddet duraksamadan sonra, akıllarına yatmasa da "Vardır bir bildikleri." düşüncesiyle işimize karışmama kararı alınır. Evlenirken de İstanbul'a giderken de Konya'ya tekrar dönerken de hep aynı şaşkınlık, duraksama ve kabulleniş. 

Konya'ya döndüğümüzde de yine çevremiz gözünde radikal bir karar almıştık. Hafize bir işe girip ev dışı emeğinin karşılığında maddi kazanç elde edecek ben ise evde kalıp internet sitesi projemi hayata geçirecek ve dolayısıyla sürekli evde olduğumdan ev işlerini de halledecektim. Kadının para kazandığı, erkeğin -tırnak içerisinde- çalışmadığı bir sistem. Öyle ya, tüm gün evde olmak çalışmamak demekti. Öyle ya, kadınlar tüm gün evdeler ve çalışmıyorlar; erkekler ise tüm gün dışarıda deli gibi çalışıp ekmek parası kazanıyorlar. 

Yaklaşık bir yıldır evde olmakla edindiğim tecrübeden önceleri de "ev işlerine" ev işi değil, "ev içi emek" demem gerektiğini öğrenmiştim. Lakin bunun tam anlamıyla bir "emek" olduğunu bu yılki tecrübemle daha net anladım. Ve inanın ki biyolojik cinsiyetinizin kadın olması, bu emeği kavramanız için yeterli değil. Bir kadın olarak annenizin idare ettiği bir evde yaşam sürüyorsanız, siz de bu işin ciddiyetinin farkında değilsiniz, emin olun.

Evinizde hazır bulduğunuz her konforun arkasında gizli bir emek var. Çayınıza şeker attığınız şekerliğin her gün şekerle doldurulması gerektiğini biliyor musunuz? O çayın mutfakta kendine özgü yerine yerleştirilmesi gerektiğini. Tuvaletteki tuvalet kağıdı hep orada, çıkınca hep bir havlu asılı. Elini yıkadığın sıvı sabun hep orada, hiç tükenmiyor. Her gün uyuduğun yatağın, yastığın, çarşafın hep temiz. Yemeğin hep hazır olduğu gibi yerken kirlettiğin her şey daha sonra tertemiz. Çorapların da her zamanki yerinde, elini attığın gibi buluyorsun. Ha biliyor musunuz, evlerimizi paylaştığımız canlılar var. Özellikle örümcekler on iki ay bizle. Karıncalar kışın ortalıkta pek yok. Kıssadan hisse; farkında olmadığımız, görünmeyen, görülmek istenmeyen, mesaisi hiç bitmeyen dağ gibi bir emek var ortada.

Emek ortada da üst üste binmiş dağ gibi bu emek, neden kadının sırtında? Kadının sırtına yıktığımız bu görevler -ki bundan çok daha fazlası var, ev içi emek yalnızca biri- hiç de öyle doğal bir iş bölümü falan değil. Ne evrimsel süreçle ne hayatın müşretekliği ile ne de iş bölümü ile açıklanamaz. Bu düpedüz erkek egemen toplumun dayatması. Ne düşündüğünüzü biliyorum, düşününce mantıklı bir yanı varmış gibi geldiğini biliyorum. Ama yok hanımlar ve beyler. Bunun beyaz insan efendi, siyah insan köledir demekten farkı yok: Kadın ev işlerini yapar, erkek çalışır.

Hala aynı şey mi diye kendinizi haklı çıkarmaya çalıştığınız farkındayım ama farkı yok. Bu taşıdığın düşünce, toplumsal cinsiyet rollerinin tezahürü. Öyle alıştığınız için size normal geliyor. Bırakın size normal gelmesini, en sosyalist; en demokrat ideolojilerde de durum aynı.

Bugün 1 Mayıs. Açın bakın, paylaşılan tüm "emekçi" görsellerine. Emekçinin sureti bile erkek. Zincirlenen bilekler bile erkeklerin. Pos bıyıkları var emekçilerin, ellerinde anahtarlar var, çekiçler var.

Toplumsal cinsiyet rollerini zihinlerinizden söküp atmadıkça eşit günlerin hayalini kurmayın. Ne zaman ki erkek evladınıza; cam sildirmeye, evi süpürtmeye, gelen misafire çay dağıttırmaya, kahve yaptırmaya başlarsınız, o zaman gelin, bir daha konuşalım.

Çünkü bu şekilde hâlâ ev işlerinin bir emek olup olmadığını, bu emeğin karşılığının olup olmamasını, bu emekten para kazanılmadığını falan tartışıp emek güzellemesi yapmaya devam edeceksiniz. Buraları geçtik, bu emek neden kadının sırtında?

Mayıs 01, 2021